Angst en Depressie

Stress, angst of een burn-out. Heel wat Nederlanders zijn neerslachtig of kampen met de een of andere vorm van angst of depressie. Ruim een miljoen Nederlanders slikt antidepressiva.
Ontdek onderstaande natuurlijke producten die u kunnen helpen om meer rust en ontspanning te ervaren in het dagelijks leven.

Stress, angst of een burn-out?

Bijna 2 miljoen Nederlanders kampen met een depressie of psychische problemen als een angst- of paniekstoornis. 

Neemt depressie alleen maar toe?

De psychologische staat van Nederland, de cijfers liegen er niet om. Heel wat Nederlanders lijden aan een depressie of hebben andere psychische klachten. Veel Nederlanders (42%) voldoen aan de criteria van een ‘psychische stoornis’ en hebben stress, angsten, zijn neerslachtig of kampen met de een of andere vorm van depressie. Ruim een miljoen Nederlanders slikt antidepressiva. Daarnaast lijdt 7,4 procent aan PTSS (posttraumatische stressstoornis), een percentage waarmee Nederland tweede staat op de wereldranglijst. Volgens psychiater Menno Oosterhoff (zelf ook patiënt) hebben we ook nog eens allemaal een beetje last van een dwangneurose. Bij zo’n twee honderd duizend personen is deze dwangstoornis bovendien zo erg dat het normale leven er behoorlijk door wordt belemmerd.

Psychisch overbelast?

Steeds meer personen willen gebruik maken van de psychische hulpverlening, maar weten vaak niet goed hoe en waar zij die hulp kunnen krijgen. Bovendien bestaan er al jaren lange wachtlijsten die op zich al een reden zijn om depressief van te worden. Mensen moeten gemiddeld zes weken wachten voor een intakegesprek. Op de eigenlijke behandeling wachten zij vaak een paar maanden tot wel een jaar. “Is Nederland psychisch overbelast?”, vroeg het programma Nieuwsuur zich af naar aanleiding van het feit dat er steeds meer verwarde personen zorgen voor overlast op straat. Ook de hulptelefoon rinkelt aan een stuk door. Nog nooit eerder werd de landelijke luisterlijn Sensoor zo vaak gebeld als in 2018. Is het echt zo slecht gesteld met de psychische staat van Nederland? Nu ook de winterdepressie weer in aantocht is, zou je haast gaan denken dat we voor het ergste moeten vrezen met de psychische gesteldheid van ons land.

CBD olie gebruiken bij stress, depressie of overspannenheid

CBD olie is tegenwoordig een veelgebruikt product bij reuma en artrose klachten, maar wat is CBD olie precies? CBD olie is een volledig plantaardig en natuurlijk product. De stof CBD wordt verkregen uit de bloem en het blad van de hennepplant. Deze CBD wordt vervolgens opgelost in een natuurlijke olie, zoals olijfolie, hennepzaadolie of kokosolie en zo ontstaat CBD olie. CBD olie wordt verkocht als voedingssupplement, meestal in de vorm van olie of capsules, maar ook als bestanddeel van andere producten, zoals verzorgingsproducten voor de huid.

De hennepplant bestaat uit wel meer dan zestig cannabinoïden. Dit zijn chemische stoffen die in iedere plant voorkomen. De twee hoofdbestanddelen van de hennepplant zijn THC (Tetra Hydro Cannabidiol) en CBD (CannaBiDiol). Het menselijk lichaam bezit receptoren die een verbinding kunnen aangaan met cannabinoïden. Dit heeft effect op de werking van het lichaam. Zo is er bij gebruik van THC sprake van een psychoactieve werking in de hersenen en dit kan ertoe leiden dat je high of stoned wordt. Bij het gebruik van CBD is dit absoluut niet het geval. CBD heeft de volgende eigenschappen op het lichaam:

  • Anti-depressieve en anti-psychotische eigenschappen
  • Zenuw beschermende en pijnstillende eigenschappen
  • Ondersteuning bij spierontspanning

CBD olie kan dus verlichting geven bij stress, depressie of overspannenheid.

‘Te weinig hulp voor mensen die echt ziek zijn’

Damiaan Denys, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam relativeert. Hij is van mening dat er eigenlijk veel te veel mensen een beroep doen op de psychiatrische hulpverlening. Er is volgens hem een grote groep van mensen, zo’n 30% van de bevolking, die weliswaar lijdt, maar vaak ten onrechte in de psychiatrie terechtkomt. Zo stelt hij in een recent interview met NRC dat psychiaters zich daardoor veel te weinig kunnen richten op de mensen die ‘echt ziek zijn’. Dat is volgens Denys zo’n 6 à 7 procent van de bevolking. Deze personen die bijvoorbeeld leiden aan schizofrenie, een bipolaire stoornis (manisch depressief), een persoonlijkheidsstoornis of een angststoornis moeten nu vaak veel te lang wachten en krijgen daardoor niet de hulp die zij op dat moment nodig hebben.

Kwetsbaarheidsparadox

Uit een jaarlijks terugkerend onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) komt naar voren dat bijna 90% van de Nederlandse bevolking zegt zich gelukkig te voelen. Van de ondervraagden geeft slechts 3 procent aan ongelukkig te zijn. De overige 7 procent voelt zich gelukkig noch ongelukkig. Hoe zijn deze cijfers te rijmen met het feit dat veel mensen aan een depressie lijden? Er zou hier sprake zijn van de zogenaamde kwetsbaarheidsparadox. De rijkdom van een land gaat bijna automatisch gepaard met de mate van geluk. Voor tegenslag is eigenlijk geen plek wanneer geluk de norm is. Lijden is ongewenst. Recent onderzoek heeft aangetoond dat ingrijpende gebeurtenissen in welvarende landen als Nederland, Canada of Australië een veel grotere impact hebben dan bijvoorbeeld in China, Irak of Nigeria. De 0.02% van de bevolking in Nigeria, een land dat wordt gezien als een van de gevaarlijkste ter wereld, steekt schril af tegen de 7,4% van de mensen in Nederland die lijden aan enige vorm van PTSS. Onze weerbaarheid is blijkbaar niet zo hoog. Volgens Denys heb je hier al PTSS wanneer je een ongeluk ziet op de snelweg.

Meer aandacht nodig voor depressie

De manier waarop wij omgaan met depressie is voor heel wat verbetering vatbaar. Rond depressie hangt vaak nog een taboe. Veel mensen met een depressie schamen zich daarvoor. Het is dan ook een onderwerp waar nog veel te weinig over wordt gesproken. Dat geldt voor de persoon die zich afvraagt: “Ben ik depressief?” en de symptomen van depressie eigenlijk het liefst ontkent. Maar ook voor de persoon die iemand hoort zeggen: “Ik ben depressief”. Persoonlijke problemen worden meer dan eens voor de buitenwereld verborgen gehouden. Hetgeen dus een gevolg is van het feit dat die buitenwereld meestal maar weinig openstaat voor de problemen van een ander. Zeker wanneer iemand zegt depressief te zijn. Bovendien weten mensen vaak niet hoe ze moeten omgaan met depressie. Juist daarom is er meer aandacht nodig voor deze stemmingsstoornis. Het is belangrijk dat mensen weten wat een depressie is. Op die manier kunnen zij er ook beter over praten en wordt deze in Nederland veel voorkomende psychische aandoening uit de taboesfeer gehaald.

Meer kennis over depressie

Niet voor niets organiseert de Mental Health Foundation ieder jaar tijdens een blue monday in januari een Depressiegala. Doel is om deze ziekte bespreekbaar te maken en mensen daarover te informeren. Meer kennis over depressie komt zowel de patiënt als de samenleving ten goede. Ongeveer 1 op de 20 mensen in ons land hebben tijdens hun leven te maken met een depressie. Hoe meer we erover weten, hoe beter we ermee kunnen omgaan. Hoe eerder we (symptomen van) een depressie herkennen, des te beter kan een behandeling verlopen. Dat kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de kans op arbeidsuitval vermindert. Daarnaast kan een op tijd gestarte depressie behandeling andere ziektes voorkomen. Ook het bespreekbaar maken van de ziekte is voor patiënten vaak al een stap in de goede richting en kan helpen bij het herstel. Je uitgebreid informeren over depressie is ook het doel van dit artikel. Na een lange aanloop waarin we de psychische staat van Nederland hebben geschetst, wordt het tijd om de koe bij de horens te vatten en je helemaal bij te praten over de ins en outs van een depressie.

Wat is depressie?

Voel je je al langer dan twee weken somber? Word je nergens vrolijk van? Heb je eigenlijk helemaal geen zin om nog op te staan en blijf je het liefst in bed liggen? Dan heb je mogelijk een depressie. Het is moeilijk om de ene depressie te vergelijken met de andere. De ernst en de duur ervan kunnen sterk verschillen, maar over het algemeen kan worden gesteld dat hoe langer de depressie duurt, hoe meer de vitale kenmerken van een depressie toenemen. Wanneer een depressie langer duurt dan twee jaar wordt gesproken van een chronische depressie.

Van somber tot depressief

Jezelf somber voelen, geen zin hebben, een dag waarin het leven even niet naar je lacht, wie kent het niet? Het hoort bij het leven. Het zijn heel normale gevoelens. Als je ze nooit hebt, moet je je misschien maar eens afvragen of dat wel normaal is. Meestal gaan die sombere gevoelens vanzelf weer weg. Na regen komt zonneschijn. Dat kan soms al dezelfde dag zijn.

Verschil tussen een burn-out, overspannen of depressief zijn

Nu ben je ook weer niet gelijk depressief. Soms ben je gewoon overspannen of heb je een burn-out. Wel is het zo dat er een verband kan zijn tussen overspannenheid, een burn-out en een depressie. Overspannenheid doet zich voor wanneer je te veel hooi op je vork neemt of er te veel van je verwacht of verlangd wordt. Overspannen symptomen zijn bijvoorbeeld wanneer iemand zich opgejaagd voelt. Omdat de veer al geruime tijd te strak gespannen stond, raak je de kracht kwijt om problemen het hoofd te bieden. Ook kun je de nodige last hebben van stemmingswisselingen. Een periode van rust is meestal voldoende om de overspannenheid te laten verdwijnen. Een burn-out is een stuk heftiger. Je bent geestelijk en lichamelijk uitgeput. Te veel overbelasting gedurende een langere periode, heeft ervoor gezorgd dat alle energie is verdwenen. Symptomen als lusteloosheid en somberheid kunnen het gevolg zijn van een burn-out. Dit wil echter nog niet zeggen dat je dan ook gelijk een depressie hebt. De impact daarvan is veel omvangrijker en hakt veel harder in op de verschillende aspecten van het leven.

Wanneer ben ik depressief?

Het is een heel ander verhaal wanneer de somberheid wordt veroorzaakt door een depressie. De gevoelens zijn dan veel hardnekkiger en worden soms met de dag intenser en houden langer aan. Het is niet altijd even gemakkelijk om te bepalen waar een normale somberheid verandert in een depressie. Wanneer iemand zich somber voelt, zal hij misschien in eerste instantie denken dat het vanzelf over zal gaan. Echter wanneer de klachten niet verdwijnen of toenemen dan moeten er wel wat bellen gaan rinkelen.

Wel of niet snel hulp zoeken?

Eerder hebben we in dit artikel al gewezen op de toenemende vraag om hulp. Telefonische hulplijnen die roodgloeiend staan. Ook hebben we de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie horen zeggen dat er vaak ten onrechte een beroep wordt gedaan op de psychiatrische hulpverlening. Tegelijkertijd hoor je vaak het advies dat je het beste zo snel mogelijk hulp kunt zoeken wanneer je je al enkele weken depressief voelt. Dit zou de effectiviteit van de behandeling namelijk verhogen en ervoor zorgen dat een depressie niet langer duurt dan nodig. Dat is gelijk ook het goede nieuws, van deze psychische aandoening kan je genezen.

Symptomen depressie

Het is sowieso een goede zaak om alert te zijn voor de signalen die erop kunnen wijzen dat er een depressie in ontwikkeling is. Bij een depressie is er sprake van een combinatie van meerdere symptomen die zich tegelijkertijd manifesteren. In de regel moeten ze minimaal twee weken dominant aanwezig zijn. Het is van belang om de symptomen van depressie te herkennen en erkennen. Dat kan erger voorkomen. Wanneer je zelf ervan bewust bent dat er mogelijk iets met je aan de hand is, dan kun je gaan werken aan je herstel. Laten we de belangrijkste symptomen op een rijtje te zetten.

  • Je bent somber of neerslachtig
  • Je hebt weinig plezier in het leven
  • Je slaapt slecht
  • Je bent vaak moe en hebt weinig energie
  • Je eet minder of juist meer
  • Je kan je minder goed concentreren
  • Je voelt je waardeloos
  • Je hebt een schuldgevoel
  • Je bent wanhopig
  • Je denkt er wel eens aan om jezelf van het leven te beroven

Depressie test

Heb je het idee dat je minder goed in je vel zit en zijn er signalen waardoor je je afvraagt ‘ben ik depressief?’, dan kun je een depressie test doen. Op het internet zijn deze testen volop te vinden. Ze komen min of meer op hetzelfde neer. Uitgangspunt zijn de symptomen zoals die hierboven staan vermeld. Vervolgens worden je vragen gesteld als: ben je de laatste twee weken somber geweest, heb je moeite met slapen, heb je aan zelfmoord gedacht, zit je vaak te piekeren? Nadat je alle vragen hebt beantwoord, kun je aan de score zien of je (mogelijk) depressief bent en of het tijd wordt om eens bij je huisarts langs te gaan.

Verschillende soorten depressie

Depressies laten zich niet vatten in een en dezelfde vorm. Ze manifesteren zich op verschillende manieren:

  • Depressieve stoornis ook wel gewone depressie genoemd is de meest voorkomende soort. Wanneer je langer dan twee weken meerdere van de hierboven genoemde symptomen herkent, is het mogelijk dat je een depressieve stoornis hebt.
  • Dysthyme stoornis wordt beschouwd als een wat mildere vorm van een gewone depressie. De symptomen zijn minder nadrukkelijk aanwezig en daardoor soms minder snel te herkennen. Sombere periodes kunnen bij deze stoornis worden afgewisseld met korte periodes waarin het beter gaat.
  • Bipolaire stoornis kenmerkt zich vooral door zijn uitersten (twee polen). Perioden van euforie worden afgewisseld met periodes van hevige somberheid. Je bent in dit geval manisch depressief. Deze stemmingsverandering kan soms binnen een dag optreden, maar ook een paar maanden aanhouden. Gelukkig is er tussendoor ook wel sprake van wat rustigere, minder extreme, tijden.
  • Psychotische depressie bij dit type is er sprake van waanvoorstellingen en hallucinaties. Men ziet dingen die er niet zijn. De wanen houden overigens vaak wel verband met iets dat speelt in het innerlijk, bijvoorbeeld een negatief zelfbeeld. De patiënt hoort dan stemmen die zeggen dat hij of zij waardeloos is.
  • Postnatale depressie komt voor na de geboorte van een kind. Huilbuien, slaapproblemen en het gevoel niet te kunnen genieten van het pasgeboren kind zijn de meest voorkomende kenmerken van een postpartum depressie, zoals de postnatale depressie tegenwoordig wordt genoemd.
  • Winterdepressie deze seizoensgebonden depressie die mede wordt veroorzaakt door een gebrek aan licht, maakt dat mensen meer geprikkeld en vaker slaperig zijn en ook minder energie hebben. Men spreekt van een echte depressie, in plaats van een winterdip, wanneer de klachten meer dan twee jaar aanhouden.

De invloed van biologische factoren

Een depressie kan ontstaan vanwege plotselinge veranderingen in het leven. Bijvoorbeeld na een echtscheiding of wanneer een dierbaar persoon komt te overlijden. Dat zijn sociale factoren. Ook psychologische factoren zoals een gebrek aan zelfvertrouwen kunnen een rol spelen. Maar binnen de psychiatrie wordt ook rekening gehouden met biologische factoren. Onderzoek toont aan dat bij patiënten met een depressie de hersengebieden die een rol spelen bij emotie en stemmingen, veranderen. Daarnaast lijkt de hippocampus, die een belangrijke rol speelt bij het geheugen, bij depressiepatiënten kleiner te zijn. Men gaat ervan uit dat bij deze ziekte chemische veranderingen in de hersenen plaatsvinden. Een depressie wordt beschouwd als een ziekte waarin biologische factoren een belangrijke rol spelen. Daarom maakt medicatie in de meeste gevallen deel uit van een depressie behandeling.

De invloed van genen

Wetenschappers zoeken al enige tijd naar mogelijke genen die een rol spelen bij het ontstaan van deze ziekte. Het lukte Amerikaanse onderzoekers in 2016 om zeventien genetische variaties te identificeren die een link hebben met depressiviteit. Meer begrip van de genetische link, zou mogelijk kunnen leiden tot nieuwe en betere methoden om depressie te behandelen. De biologische factor zou bovendien het stigma dat nog vaak op depressie rust, kunnen verzachten en de manier waarop er over een depressie wordt gedacht, veranderen. Zo stelt Roy Perlis, professor psychiatrie aan de universiteit van Harvard en teamleider van het onderzoek: “Het is een ziekte, zoals elke andere. Het is niet iemands schuld.”

Tekort aan schildklierhormoon

Dat biologische redenen een belangrijke rol kunnen spelen, blijkt ook uit onderzoeken die aantonen dat zo’n tien tot vijftien procent depressieve personen mogelijk een schildklieraandoening hebben. Een afwijkende schildklierfunctie heeft naast depressieve gevoelens soms stemmingswisselingen en paniekaanvallen tot gevolg. In sommige gevallen wordt bij een patiënt een diagnose gemaakt die uitgaat van depressie, terwijl de oorzaak eerder is gelegen in een tekort aan het schildklierhormoon. Er wordt daarom tegenwoordig meestal eerst een bloedonderzoek gedaan bij mensen met depressieve klachten.

De relatie tussen hyperventilatie en depressie

Wist je dat depressies zelfs het gevolg kunnen zijn van verkeerd ademen? Mensen met een druk leven en veel stress kunnen last krijgen van (chronische) hyperventilatie. Doordat zij te veel ademen, verliezen zij meer koolzuur en komt er uiteindelijk minder zuurstof in de hersenen. Dit zorgt er dan weer voor dat je meer prikkelbaar bent, je moe bent, angstig of duizelig. Het zijn symptomen die je ook terugziet bij een depressie. Een goede ademhalingstherapie kan mogelijk van nut zijn om de problemen te verhelpen.

Verschil tussen psychiater en psycholoog

Het maakt nogal een verschil of je behandeld wordt door een psycholoog of een psychiater. De laatste heeft eerst medicijnen gestudeerd en zich daarna gespecialiseerd. Hij is dus eigenlijk een dokter en mag daarom medicatie zoals antidepressiva voorschrijven. De psychiater is dan ook vaak eerder geneigd om waarde te hechten aan de biologische factoren die bij deze ziekte een rol spelen. Naast therapieën tracht hij met behulp van medicijnen psychische aandoeningen als dwangneurose, een bipolaire stoornis, agorafobie (pleinvrees) of dysthyme stoornis te verzachten of op te lossen. Een psycholoog daarentegen is geen dokter en mag daarom geen medicijnen voorschrijven. Zijn (psycho)therapie is dan ook vooral gericht op het bespreekbaar maken van psychische problemen als sociale fobie, claustrofobie, depressie of een paniekaanval of angstaanval. Onder meer door cognitieve gedragstherapie en psychotherapie tracht de psycholoog problemen te verhelpen.

Breed spectrum van psychische aandoeningen

Psychiaters en psychologen hebben kortom te maken met een breed spectrum aan psychische aandoeningen. Wie kloppen er zoal aan bij de psychische hulpverlening en welke problemen hebben zij? Mensen met een persoonlijkheidsstoornis bijvoorbeeld hebben persoonlijke eigenschappen die zo extreem zijn dat zowel de persoon zelf als de omgeving er flink last van heeft. Dat kan leiden tot problemen met de partner, familie en vrienden of op het werk. Een persoonlijkheidsstoornis kan soms ten grondslag liggen aan een depressie of verslaving. Bij een paniekstoornis is er regelmatig sprake van een paniekaanval zonder dat de situatie daar nu direct aanleiding toe geeft. De aanval kan gepaard gaan met een verhoogde hartslag, ademhalingsproblemen en koude rillingen. Een dergelijke paniekaanval kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een fobie. Zo kunnen personen met claustrofobie (de angst om opgesloten te zitten) volledig in paniek raken wanneer een trein opeens overvol raakt, en zij bang zijn dat ze niet snel genoeg bij de uitgang kunnen komen. Ook kan er sprake zijn van agorafobie, dat ook wel pleinvrees wordt genoemd. In dat geval ben je bang om de vertrouwde omgeving te verlaten en je te begeven in de openbare ruimte. Agorafobie kan zowel optreden bij een paniekstoornis als een angststoornis. Ook bij een sociale fobie is er sprake van angst. Wie met deze psychische aandoening kampt, heeft moeite met alledaagse sociale interactie zoals boodschappen doen, telefoneren, of naar een feestje gaan. Angst die ontstaat door bepaalde situaties of een object kan ook het gevolg zijn van een trauma en optreden bij mensen met een posttraumatische stressstoornis. (PTSS)

Behandeling van depressie

In de psychiatrische hulpverlening worden verschillende therapieën toegepast. Laten we de belangrijkste op een rijtje zetten.

  • Cognitieve gedragstherapie(CTG) is ontstaan uit de cognitieve therapie waarbij wordt gekeken naar je (negatieve) manier van denken en de gedragstherapie, waarbij er aandacht is voor je gedrag en de invloed die dat heeft op emoties. Door de twee samen te voegen werkt deze therapie naar twee kanten. Omdat je gedrag verandert, veranderen je gedachten en omgekeerd verandering van gedachten leidt tot verandering van gedrag.
  • Interpersoonlijke- of relatietherapie is er ook op gericht om bepaalde denk- en gedragspatronen te veranderen en nieuwe patronen aan te leren. Deze therapie wordt zowel individueel als in een groep toegepast.
  • Inzichtgevende therapie komt nog het meest overeen met de klassieke psychotherapie. Door middel van gesprekken wordt er geprobeerd om meer inzicht te krijgen in de achtergronden van je psychische klachten. Wanneer je weet waarom je bepaalde negatieve gevoelens en gedachten hebt, kan het herstelproces beginnen. Daarbij wordt er ook gekeken op welke manier je gedachten en gevoelens op een positieve manier kunt aanwenden.
  • Lichttherapie wordt vooral toegepast bij een winterdepressie die meestal het gevolg is van een gebrek aan daglicht. Naast het gebruik van een lichttherapie-apparaat dat zorgt voor intensief licht, kan ook een zonnebankkuur, of een reis naar een zonnige bestemming ertoe bijdragen dat dit gebrek wordt gecompenseerd.
  • Creatieve therapieën als beeldende therapie, muziektherapie, dramatherapie, danstherapie maken gebruik van kunstzinnige uitingen die een gunstig effect hebben op het geestelijk welzijn van de patiënt.
  • Gezonde voeding en supplementen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een dagelijks dieet van van veel verse groenten en fruit de kans op het krijgen van een depressie significant verkleint. Ook het innemen van natuurlijke supplementen, zoals bijvoorbeeld CBD olie kan een gevoel van rust teweegbrengen.

Antidepressiva wondermiddel of levensgevaarlijk?

Ruim 1 miljoen Nederlanders slikt antidepressiva. Dat is best opmerkelijk. Vooral als je je bedenkt dat het maar de vraag is of deze medicatie wel het beoogde effect heeft. De meningen over de werkzaamheid van antidepressiva verschillen nog al. Het aantal gebruikers dat er baat bij zou hebben, wordt geschat op 16%. Maar er zijn critici die dit aantal naar beneden bijstellen tot twee procent. Vooral mensen met een ernstige depressie zouden er baat bij kunnen hebben, zo is de algemene gedachte. Personen met een lichte of milde vorm van deze ziekte kunnen er eigenlijk maar beter van afblijven. Antidepressiva hebben namelijk verschillende bijwerkingen. Je kunt er suf en verward van worden, bovendien vlakt het positieve gevoelens af. Ook lichamelijk kunnen de pillen voor problemen zorgen als diarree, misselijkheid, hoofdpijn, en verandering van het hartritme.

‘Dodelijke psychiatrie’

De Deense hoogleraar Peter Gøtzsche noemt antidepressiva in zijn in 2017 verschenen boek Dodelijke psychiatriezelfs ‘levensgevaarlijk’. Hij betoogt dat er jaarlijks in Europa en de VS zo’n half miljoen patiënten overlijden vanwege het gebruik van psychofarmaca. Onderzoeken wijzen er daarnaast op dat er een relatie bestaat tussen antidepressiva en agressief gedrag. Het blijkt steeds vaker dat daders van massale schietpartijen, zoals die de laatste tijd regelmatig plaatsvinden, meestal gebruikers zijn van psychofarmaca. Ook zou er een verband bestaan tussen het gebruik van antidepressiva en zelfmoord. Psychiaters weerspreken dit echter en zijn van mening dat de kans op zelfdoding bij depressieve personen nu eenmaal vanzelf al hoger is. Ook wijzen zij op de goede resultaten die bij patiënten worden behaald dankzij het gebruik van deze medicatie.

Zelf je mentale en emotionele weerbaarheid verhogen?

Is zelf werken aan je mentale en emotionele weerbaarheid in plaats van alleen maar afhankelijk te zijn van de psychische hulpverlener dan misschien de oplossing? Het zou zeker een prima uitgangspunt kunnen zijn, maar dat houdt nog niet in dat een bezoek aan de psycholoog of psychiater dan maar moet worden uitgesloten. Misschien verwachten we wel te veel van de psychische hulpverlening. Het is tenslotte ook een teken aan de wand dat de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie eigenlijk vindt dat veel mensen ten onrechte gebruik maken van de psychische hulpverlening. Dat beweren is misschien een slimme (of wanhopige) manier om het probleem van de lange wachtlijsten op te lossen, maar tegelijkertijd kun je je afvragen waarom er dan toch zoveel mensen zijn die vinden dat zij psychische hulp nodig hebben.

Te veel individualisme?

Wie weet is onze samenleving wel te ver doorgeslagen in de richting van het individualisme en moet iedereen zijn eigen hachje maar zien te redden. Veel mensen die met problemen kampen, merken vaak dat het moeilijk is om daar met anderen over te praten. Het sociale netwerk blijkt dan opeens erg broos. Vrienden laten van het ene op het andere moment niets meer van zich horen. Ze worden liever niet geconfronteerd met de (psychische) problemen van de ander. Je kunt er aan werken om zelf mentaal en emotioneel weerbaar te zijn, maar daarbij is steun en begrip van de naaste omgeving onontbeerlijk. Wanneer die ontbreekt dan is de geestelijke gezondheidszorg een soort van laatste strohalm. Weerbaarheid krijgt de laatste tijd overigens in toenemende mate de aandacht van de wetenschap. Zo worden er bijvoorbeeld verschillende onderzoeken gedaan naar de processen die ertoe bijdragen dat mensen weerbaar en veerkrachtig kunnen omgaan met traumatische ervaringen.

Stress buiten de comfortzone

Reizen is een goede manier om je eigen weerbaarheid te testen. Reizen blijkt nogal eens psychische problemen te veroorzaken. Uiteindelijk zijn mensen heel erg gewend aan hun comfort zone. Daar uitstappen, blijkt soms zo eenvoudig nog niet. Is het je ooit opgevallen dat de gesprekken van mensen die deelnemen aan een groepsreis in een vreemd land, vaak over de dingen thuis gaan?

Aanpassingsvermogen

Verre reizen maken is tegenwoordig erg populair. Steeds meer mensen maken een rondreis in een ver en exotisch land. De meesten gaan goed voorbereid op pad. Ze hebben thuis de hele trip al tot in de puntjes geregeld: vervoer, accommodatie, excursies etc. De route staat van de eerste tot laatste dag gepland. “Alles is onder controle.” Dat geregel gaat overigens vaak gepaard met een flinke portie vakantiestress. Zo’n 40% van de Nederlanders heeft er last van. Soms zijn de verwachtingen te hoog gespannen of blijkt het moeilijker dan gedacht om je aan te passen aan een heel andere cultuur of het klimaat, eten, leefritme en omgangsvormen. Op reis gaan vraagt het nodige aanpassingsvermogen. Eenmaal onderweg brengt de reis niet altijd het plezier en geluk dat van tevoren was ingecalculeerd. We zijn tenslotte niet snel tevreden. Bovendien is zo’n verre reis best intensief. Blijkt dan ook nog eens dat in de verre bestemming de dingen allemaal een stuk minder efficiënt geregeld zijn dan thuis dan schieten sommige reizigers vrijwel direct in de stress of raken overspannen.

Overspannen bij de alarmcentrale

Overigens hoef je daarvoor niet eens zo heel ver van huis te gaan. Ieder jaar tijdens de vakantieperiode melden zich weer hele horden mensen in overspannen toestand bij de Nederlandse alarmcentrales. Ook zijn ze soms manisch depressief of hebben te maken met een angstaanval of een paniekaanval. Mensen die voor dat ze op reis gaan al overspannen symptomen vertonen of al tegen een burn-out aanzitten, zien hun problemen vaak alleen maar verergeren tijdens de vakantie. Vooral als dit in een onbekende omgeving is. Weg uit de comfort zone, kunnen zij juist tijdens de reis over the edge worden geduwd. Wanneer een vreemd land en andere omstandigheden soms al kan zorgen voor psychische instabiliteit, dan kun je je voorstellen wat ingrijpende gebeurtenissen tijdens het leven voor impact hebben bij een gebrek aan weerbaarheid.

Levensreis in voor- en tegenspoed

Het leven kun je met enige verbeelding ook zien als een reis. Je gaat van de ene ervaring naar de andere. Normaal gesproken ontmoet je op je levensreis zowel voor- als tegenspoed. Voor teleurstellingen, tegenslagen en problemen is echter steeds minder plek in onze huidige samenleving. Alles moet even leuk en gezellig zijn. Alles moet perfect verlopen. Problemen worden weggewuifd en iemand die zegt problemen te hebben, moet niet zo moeilijk doen. Wanneer (psychische) problemen ons dan toch boven het hoofd groeien, eisen we een instant oplossing van de professional door middel van therapie of medicijnen. De welvaart lijkt met zich mee te brengen dat mensen steeds hogere verwachtingen van het leven hebben. Net zoals sommigen teleurgesteld van een reis terugkomen, hebben mensen moeite om te voldoen aan hun eigen verwachtingen. Ook al geven onderzoeken zoals van het CBS aan dat wij heel tevreden en gelukkig zijn, is dat in werkelijkheid niet echt het geval.

Angst en onzekerheid

Meer, meer, meer… is voor velen het credo. Een verre reis is niet genoeg, nee we moeten de hele wereld rond. Normaal zijn, lijkt tegenwoordig te zijn verengd tot: succesvol, productief en druk zijn. Daarnaast is er een enorme drang om alles onder controle te hebben. Wat eigenlijk een direct gevolg is van het feit dat de moderne samenleving wordt gekenmerkt door angst en onzekerheid. Als moderne consumenten denken wij dat alles te koop is. Zelfs geluk, dat steeds vaker betekent: er in slagen om alles te bemachtigen waarnaar je verlangt. Dat maakt ons tegelijkertijd onzeker en angstig. Want stel dat je er niet in slaagt. Daarnaast leven mensen bij de gratie van het beeld dat zij willen dat anderen van hen hebben. Ook dat zorgt voor onzekerheid. Men hunkert naar bevestiging, tegenwoordig simpel tot uiting gebracht met een like op Facebook.

De lat minder hoog leggen

Het zou geen kwaad kunnen om de lat wat minder hoog te leggen en de verwachtingen bij te stellen. Dat geldt zowel voor je eigen verwachtingspatroon als dat van de buitenwereld. Laat je niet leiden door wat anderen van je denken, maar blijf dicht bij jezelf. Je kunt er best naar streven om de bovenste trede te bereiken, maar misschien voel je je wel veel beter ergens halverwege de trap. Vergeet ook niet dat positief alleen maar kan bestaan bij de gratie van negatief. De twee polen zijn met elkaar verbonden. Je ongelukkig of leeg voelen en teleurgesteld, verdrietig of bang zijn, horen uiteindelijk net zo zeer bij het leven als plezier, voorspoed en geluk. Wie zich dat realiseert en accepteert dat lijden een net zo vitaal onderdeel van het leven is als genieten, heeft een grote

Inloggen
Wachtwoord Recovery

Wachtwoord vergeten? Voer je gebruikersnaam of e-mailadres in. Je ontvangt een link via e-mail om een nieuw wachtwoord in te stellen.

Winkelmand 0

Recent Bekeken 0